Rosmarinus σημαίνει "δροσιά της θάλασσας".
Το όνομα αυτό αναφέρεται στο γνωστό μας δεντρολίβανο, του οποίου η επιστημονική ονομασία είναι Rosmarinus officinalis. Η λέξη είναι σύνθετη, από τις λέξεις ros (δροσιά) και marinus (θαλάσσιος), γιατί πιστευόταν ότι το φυτό μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς πότισμα, αρκούμενο μόνο στην υγρασία που έρχεται από τη θάλασσα.
Φωτογραφία H. Zell
Το όνομα αυτό αναφέρεται στο γνωστό μας δεντρολίβανο, του οποίου η επιστημονική ονομασία είναι Rosmarinus officinalis. Η λέξη είναι σύνθετη, από τις λέξεις ros (δροσιά) και marinus (θαλάσσιος), γιατί πιστευόταν ότι το φυτό μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς πότισμα, αρκούμενο μόνο στην υγρασία που έρχεται από τη θάλασσα.
Αρωματικός, αειθαλής, πυκνόφυλλος και πολύκλαδος θάμνος, γνωστός στους αρχαίους Έλληνες, οι οποίοι το χρησιμοποιούσαν σε διάφορες θρησκευτικές τελετές και γιορτές, σε στολισμούς κτηρίων, ναών και ως καύσιμο για θυμίαμα. Οι μαθητές φορούσαν στεφάνια δεντρολίβανου, γιατί πίστευαν ότι ενισχύει την διαύγεια και την μνήμη. Σύμφωνα με τον μύθο, η θεά Αφροδίτη, όταν αναδύθηκε από τη θάλασσα, ήταν καλυμμένη με δεντρολίβανο και αυτό ήταν το δώρο της προς τους ανθρώπους. Σύμφωνα δε με τη λαογραφία μας, η Παναγία άφησε τον μπλε μανδύα της πάνω σ' έναν θάμνο δεντρολίβανου, που είχε άσπρα άνθη και αυτά έγιναν μπλε. Από τότε ο θάμνος ονομάστηκε “Rose of Mary”-"Ρόδο της Παναγίας".
Φωτογραφία douneika
Η καταγωγή του είναι από τις περιοχές της Μεσογείου αλλά σήμερα εκτός από τις περιοχές αυτές καλλιεργείται ως καλλωπιστικό για τα ωραία κυανά άνθη του σε όλη σχεδόν την Ευρώπη και τις εύκρατες περιοχές της Αμερικής. Το ύψος του θάμνου δεν ξεπερνά τα 2 μέτρα. Τα φύλλα του μοιάζουν με πευκοβελόνες και τα άνθη του έχουν χρώμα μοβ, κυανόλευκο ή και λευκό. Οι βλαστοί έχουν ένα ευχάριστο άρωμα που μοιάζει με αυτό του τσαγιού και η γεύση τους είναι ελαφρώς πικρή και λίγο καυτερή.
Το δεντρολίβανο χρησιμοποιείται ως διακοσμητικό σε κήπους, στην μαγειρική και στην ζαχαροπλαστική. Από τα φύλλα του εξάγεται ένα υγρό που χρησιμοποιείται στην παρασκευή φαρμάκου για τους ρευματισμούς, για τους διάφορους ερεθισμούς του στόματος καθώς και για το βήχα. Από τους βλαστούς εξάγεται αιθέριο έλαιο που χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, στη σαπωνοποιία. Έχει υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο, ασβέστιο και βιταμίνη Β6 κι έχει πολλές θεραπευτικές ιδιότητες. Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι βοηθάει στην μνήμη, αναχαιτίζοντας τη δράση βλαβερών ενζύμων.
Φωτογραφία Marlis1
Ας γνωρίσουμε λίγα πράγματα για την παράδοση και την ιστορία αυτού του αρωματικού βοτάνου. Στην Ουγγαρία, στα τέλη του 14ου αιώνα παρασκευάστηκε το "Νερό της Ουγγαρίας", το πρώτο άρωμα με βάση το αλκοόλ, ως ελιξήριο νεότητας για την βασίλισσα της Ουγγαρίας Ελισάβετ, η οποία έπασχε από ρευματισμούς και αρθρίτιδα. Οι παλαιότερες συνταγές κάνουν λόγο για απόσταγμα δεντρολίβανου, ενδεχομένως θυμαριού και μπράντυ.
Ας γνωρίσουμε λίγα πράγματα για την παράδοση και την ιστορία αυτού του αρωματικού βοτάνου. Στην Ουγγαρία, στα τέλη του 14ου αιώνα παρασκευάστηκε το "Νερό της Ουγγαρίας", το πρώτο άρωμα με βάση το αλκοόλ, ως ελιξήριο νεότητας για την βασίλισσα της Ουγγαρίας Ελισάβετ, η οποία έπασχε από ρευματισμούς και αρθρίτιδα. Οι παλαιότερες συνταγές κάνουν λόγο για απόσταγμα δεντρολίβανου, ενδεχομένως θυμαριού και μπράντυ.
Σύμφωνα με ένα σανσόν (γαλλική μουσική τέχνη τραγουδιού) του 1170, ο Σαρακηνός ιππότης Fierabras (δημιούργημα φαντασίας) και ο πατέρας του Balan, βασιλιάς της Ισπανίας, κατέκτησαν την Ρώμη κι έκλεψαν δύο βαρέλια, που περιείχαν το βάλσαμο που χρησιμοποιήθηκε για το νεκρό σώμα του Ιησού. Αυτό το θαυματουργό βάλσαμο θα θεράπευε όποιον το έπινε. Ο Θερβάντες στο γνωστό λογοτεχνικό του έργο "Δον Κιχώτης" αναφέρει ότι ο Δον Κιχώτης λέει στον Σάντσο Πάντσα πως ξέρει τη συνταγή για το θαυματουργό βάλσαμο. Του λέει ότι τα συστατικά είναι το λάδι, το κρασί, το αλάτι και το δεντρολίβανο.
Στην Ευρώπη και στην Αυστραλία αποτελούσε σύμβολο ενθύμησης και έχει χρησιμοποιηθεί σε τελετές γάμων, σε κηδείες-όσοι πενθούσαν έριχναν στον τάφο του νεκρού λίγο δεντρολίβανο-και σε εκδηλώσεις μνήμης πολέμων. Ο Σαίξπηρ, στον Άμλετ είχε εξάρει τις ευεργετικές ιδιότητες του δεντρολίβανου. Η Οφηλία λέει στον Άμλετ «να το δεντρολίβανο για να με θυμάσαι, σε εκλιπαρώ αγάπη μου θυμήσου». Αλλά και στην ταφή της Ιουλιέτας δεντρολίβανο χρησιμοποιήθηκε ως σύμβολο μνήμης. Στον κόσμο των παραμυθιών τώρα, λέγεται ότι η Ωραία Κοιμωμένη ξύπνησε από το βαθύ της ύπνο όταν ο Πρίγκιπας των ονείρων της χάιδεψε το μάγουλό της με ένα κλωναράκι δεντρολίβανο.
Φωτογραφία Alsvidhr79
Στη Γαλλία πίστευαν ότι ο άνδρας που δεν του άρεσε το άρωμα του δεντρολίβανου δεν ήταν καλός εραστής. Η αυτοκράτειρα Ζοζεφίνα λέγεται ότι ζητούσε από τον Ναπολέοντα να πλένεται με νερό αρωματισμένο με δεντρολίβανο πριν πάει στην κρεβατοκάμαρά της. Αυτό ίσως εξηγεί και την εμμονή του Ναπολέοντα με το δεντρολίβανο, που ήταν το αγαπημένο του άρωμα.
Φωτογραφία annemiel
Στη Γαλλία πίστευαν ότι ο άνδρας που δεν του άρεσε το άρωμα του δεντρολίβανου δεν ήταν καλός εραστής. Η αυτοκράτειρα Ζοζεφίνα λέγεται ότι ζητούσε από τον Ναπολέοντα να πλένεται με νερό αρωματισμένο με δεντρολίβανο πριν πάει στην κρεβατοκάμαρά της. Αυτό ίσως εξηγεί και την εμμονή του Ναπολέοντα με το δεντρολίβανο, που ήταν το αγαπημένο του άρωμα.
Στο Μεσαίωνα, το δεντρολίβανο συνδέθηκε με τις γαμήλιες τελετές. Η νύφη φορούσε στο κεφάλι της ένα στεφάνι από δεντρολίβανο και ο γαμπρός με τους καλεσμένους έβαζαν ένα κλωναράκι. Τα νιόπαντρα ζευγάρια φύτευαν ένα κλαδί δεντρολίβανο την ημέρα του γάμου τους. Αν το κλαδί αναπτυσσόταν, το θεωρούσαν καλό οιωνό. Το χρησιμοποιούσαν επίσης και ως βότανο μαντικής. Οι γυναίκες φύτευαν σε μια γλάστρα πολλά βότανα και τα ονομάτιζαν με τα ονόματα διάφορων πιθανών εραστών. Μάντευαν ποιος θα ήταν βλέποντας ποιο φυτό θα αναπτυσσόταν γρηγορότερα. Έβαζαν ένα κλωναράκι κάτω από το μαξιλάρι τους για να διώχνουν τους εφιάλτες και έξω από το σπίτι τους για να διώχνουν τις μάγισσες. Την παραμονή των Χριστουγέννων υπήρχε ένα έθιμο, σύμφωνα με το οποίο σκόρπιζαν δεντρολίβανο στο πάτωμα και καθώς το πατούσαν η μυρωδιά του απλωνόταν στον αέρα. Πίστευαν ότι όσοι έπαιρναν λίγη από τη μυρωδιά του θα είχαν υγεία και ευτυχία, τον νέο χρόνο.
Φωτογραφία dnnya17
Κατά τη διάρκεια της μεγάλης πανούκλας του Λονδίνου (1665-1666), ενός λοιμού από τον οποίο πέθαναν 100.000 άνθρωποι, κουβαλούσαν μαζί τους, σε τσάντες, στα μαντήλια τους, ακόμα και στις λαβές των μπαστουνιών τους, δεντρολίβανο και το εισέπνεαν προκειμένου να προστατευθούν. Υποστηρίζεται ότι το δεντρολίβανο όταν καίγεται εκλύει αναθυμιάσεις που καθαρίζουν την ατμόσφαιρα. Είναι ένα από τα παλαιότερα θυμιάματα. Έχει χρησιμοποιηθεί εδώ και αιώνες για τον καθαρισμό του αέρα σε θαλάμους με άρρωστους ανθρώπους, κυρίως σε νοσοκομεία της Γαλλίας, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, για να σκοτώνουν τα μικρόβια. Το έκαιγαν ακόμα και σε δικαστήρια, σε εκκλησίες και σε άλλους δημόσιους χώρους, για τις αντισηπτικές του ιδιότητες.
Φωτογραφία Marlis1
Κατά τη διάρκεια της μεγάλης πανούκλας του Λονδίνου (1665-1666), ενός λοιμού από τον οποίο πέθαναν 100.000 άνθρωποι, κουβαλούσαν μαζί τους, σε τσάντες, στα μαντήλια τους, ακόμα και στις λαβές των μπαστουνιών τους, δεντρολίβανο και το εισέπνεαν προκειμένου να προστατευθούν. Υποστηρίζεται ότι το δεντρολίβανο όταν καίγεται εκλύει αναθυμιάσεις που καθαρίζουν την ατμόσφαιρα. Είναι ένα από τα παλαιότερα θυμιάματα. Έχει χρησιμοποιηθεί εδώ και αιώνες για τον καθαρισμό του αέρα σε θαλάμους με άρρωστους ανθρώπους, κυρίως σε νοσοκομεία της Γαλλίας, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, για να σκοτώνουν τα μικρόβια. Το έκαιγαν ακόμα και σε δικαστήρια, σε εκκλησίες και σε άλλους δημόσιους χώρους, για τις αντισηπτικές του ιδιότητες.
Θα κλείσω την εγγραφή για το δεντρολίβανο με μια στροφή από το τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη, σε στίχους του Νίκου Γκάτσου, με τίτλο "Σε πότισα ροδόσταμο".
Λέει λοιπόν ο ποιητής:
Λέει λοιπόν ο ποιητής:
"Πάρε μια βέργα λυγαριά
μια ρίζα δεντρολίβανο
και γίνε φεγγαροδροσιά
να πέσεις τα μεσάνυχτα
στη διψασμένη αυλή σου"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου