Όμορφος κόσμος, μαγικός: Μαυροπετρίτης-το γεράκι της Ελλάδας

Ο Μαυροπετρίτης είναι είδος γνήσιου γερακιού του γένους Falco, που απαντάται στον ελληνικό χώρο. Είναι μεσαίου μεγέθους αρπακτικό πτηνό, με μήκος 36-42 εκατοστών, άνοιγμα φτερών 87-104 εκατοστών και βάρος 350-450 γραμμάρια. Στις διάφορες περιοχές της Ελλάδας είναι γνωστός και ως: Μαυρογέρακας, Βαρβάκι, Κουστογέρακο, Φαλκόνι, Θαλασσογέρακο.

Φωτογραφία Iosto Doneddu

Η επιστημονική του ονομασία είναι Falco eleonorae. Ονομάστηκε έτσι προς τιμήν της Ελεονώρας της Arborea, εθνικής ηρωίδας της Σαρδηνίας, μια γυναίκα δικαστής (1347-1404), η οποία έτρεφε μεγάλη αγάπη για τα πουλιά και κυρίως τα γεράκια. Ήταν η πρώτη που νομοθέτησε για την προστασία ορισμένων ειδών. Ανάμεσά τους και ο Μαυροπετρίτης, στον οποίο είχε μεγάλη αδυναμία.

Φωτογραφία John Dreyer Andersen

Ο Μαυροπετρίτης είναι μεταναστευτικό είδος. Αναπαράγεται στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, από την Κύπρο μέχρι τα Κανάρια Νησιά και από την Κροατία μέχρι το Μαρόκο και την Αλγερία, αλλά μεταναστεύει νότια μέχρι τη Μαδαγασκάρη. Ο μεγαλύτερος πληθυσμός απαντάται στην Ελλάδα, κυρίως στα αιγαιοπελαγίτικα νησιά και βραχονησίδες των Κυκλάδων και Δωδεκανήσων. Η Ελλάδα φιλοξενεί στις ακτές της το 90% του παγκόσμιου πληθυσμού!

Φωτογραφία Ploddingbirder

Τρέφεται με μεγάλα έντομα, τα οποία συλλαμβάνει είτε με το ράμφος, είτε με τα νύχια και τα καταναλώνει εν πτήσει. Την εποχή της αναπαραγωγής όμως, επιτίθεται αποκλειστικά σε μικρά μεταναστευτικά πτηνά. Αυτός είναι ο λόγος που αργεί να αναπαραχθεί (τέλη καλοκαιριού), επειδή περιμένει τα μεταναστευτικά σμήνη για να θρέψει τα μικρά του. Είναι το μοναδικό είδος γερακιού που έχει την συγκεκριμένη αναπαραγωγική συμπεριφορά. Κυνηγάει περιπολώντας από μεγάλα ύψη-μπορεί να φτάσουν και τα 1000 μέτρα-και εφορμά στο σμήνος χρησιμοποιώντας την εξαιρετική του ευελιξία και την μεγάλη του ταχύτητα.

Φωτογραφία Fabrizio Moglia

Φωλιάζει στις άκρες απόκρημνων βράχων και δεν χρησιμοποιεί κάποιο ιδιαίτερο υλικό για την κατασκευή της φωλιάς του, όπως συμβαίνει με τα περισσότερα γεράκια. Το θηλυκό γεννάει 2-3 πιτσιλωτά αυγά, που τα επωάζουν και οι δύο γονείς (κυρίως το θηλυκό) για 28-29 ημέρες. Το μέγεθος των αυγών εξαρτάται από την αφθονία τροφής στην περιοχή και τις κυνηγετικές ικανότητες των γονέων. Οι νεοσσοί τρέφονται αποκλειστικά με μικρά πουλιά και, το πότε εγκαταλείπουν τη φωλιά τους, παραμένει ακόμη υπό έρευνα.

Φωτογραφία NIKOS SAMARITAKIS

Ο Μαυροπετρίτης ξεχειμωνιάζει στην Ανατολική Αφρική και κυρίως στη Μαδαγασκάρη. Το μεταναστευτικό ταξίδι του είναι πολύ μεγάλο. Η συνολική απόσταση που διανύεται κατά τη διάρκεια της πτήσης, έχει φτάσει μέχρι και 9000 χιλιόμετρα! Πρόσφατα διερευνήθηκε η διαδρομή που ακολουθεί στο ταξίδι του και αποδείχθηκε ότι πραγματοποιείται μέσω της αφρικανικής ενδοχώρας και, όχι δια θαλάσσης. Δορυφορικές μετρήσεις έδειξαν μια εσωτερική διαδρομή μέσα από την έρημο της Σαχάρας, τα τροπικά δάση του Ισημερινού μέχρι την Κένυα και τη Μοζαμβίκη.

Φωτογραφία Fabrizio Moglia

Η εκτεταμένη χρήση χημικών στη γεωργία, η οποία υποβαθμίζει τα ενδιαιτήματα διατροφής του πτηνού, η θήρευση από τρωκτικά (και άλλους χερσαίους θηρευτές) και η ανθρωπογενής όχληση στις αναπαραγωγικές αποικίες του είναι οι κύριες απειλές για τον πληθυσμό του Μαυροπετρίτη. Πολλές από τις απειλές έχουν αντιμετωπιστεί σε μεγάλο βαθμό από δράσεις της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας.