Πελαργοί, ερωδιοί, ίβεις και χουλιαρομύτες-τα πελαργόμορφα

Πελαργοί, ερωδιοί, ίβεις, χουλιαρομύτες-πτηνά με ψηλά πόδια και μακρύ λαιμό και ράμφος, που κινούνται μέσα σε ρηχά νερά. Ανήκουν στην τάξη των πελαργόμορφων, της οποίας πολλά είδη είναι παρόντα στους μύθους και τις δοξασίες των περισσότερων αρχαίων πολιτισμών.

Ζουν σε όλες της ηπείρους του κόσμου, αν και αποφεύγουν τις ερήμους αφού είναι πουλιά συνδεδεμένα με το γλυκό νερό. Τα βρίσκουμε κοντά σε ποτάμια, λίμνες, έλη, δέλτα,  σε υγρά λιβάδια και υγρές καλλιέργειες. Υπάρχουν και κάποια είδη που έχουν μετακινηθεί μακριά από το νερό, και είναι περισσότερο εδαφικά παρά υδρόβια.

Λίγες είναι οι διαφορές που έχουν μεταξύ τους τα πελαργόμορφα. Για παράδειγμα, οι ερωδιοί όταν πετούν έχουν τον μακρύ λαιμό τους μαζεμένο σε σχήμα S και τα πόδια τεντωμένα, ενώ οι πελαργοί και οι ίβεις έχουν τον λαιμό τους τεντωμένο.

 Δείτε τον αργυροτσικνιά (Ardea alba)-μεγάλος, κατάλευκος με μακρύ κίτρινο ράμφος,

Φωτογραφία mikebaird

 τον πελαργό (Ciconia ciconia)-λευκός με μαύρα φτερά, κόκκινα πόδια και επίσης κόκκινο ράμφος

Φωτογραφία  jvverde
 και την αφρικανική ίβιδα (Threskiornis aethiopicus), ιερό πτηνό των αρχαίων Αιγυπτίων ως σύμβολο του Θωθ, θεού της γραφής και της σοφίας,

Φωτογραφία  lightstopper

Οι πελαργοί δεν μπορούν να κρώξουν γιατί δεν έχουν φωνητικό όργανο και παράγουν κρότους με το ράμφος τους. Ο τρόπος που κυνηγούν το θήραμά τους είναι επίσης διαφορετικός. Περιφέρονται με αργές κινήσεις μέσα στο νερό, με το ράμφος τους μισάνοιχτο, για να αρπάξουν το θήραμά τους.

Φωτογραφία cirdantravels

Οι ερωδιοί κάθονται ακίνητοι μέσα στο νερό και περιμένουν το θήραμα να πλησιάσει. Όταν βρεθεί εντός εμβέλειας, έτσι ώστε ο ερωδιός να μπορεί να υπολογίσει τη θέση του θηράματος στο νερό και να αντισταθμίσει την διάθλαση, χρησιμοποιεί το ράμφος του σαν δόρυ για να τρυπήσει το θήραμα.

Φωτογραφία Paridae
Οι ίβεις ανιχνεύουν, συνήθως καρκινοειδή, με το ειδικά σχεδιασμένο ράμφος τους τη μαλακή λάσπη, στα ρηχά νερά. Οι χουλιαρομύτες μετακινούν το μισάνοιχτο ράμφος τους σε ρηχά νερά. Μόλις κάποιο έντομο, καρκινοειδές ή μικρό ψάρι ακουμπήσει στο εσωτερικό του, αυτό κλείνει απότομα.

Φωτογραφία  berniedup

Τα περισσότερα είδη φωλιάζουν σε δέντρα ή σε καλαμιώνες φτιάχνοντας μεγάλες φωλιές και δημιουργούν αποικίες. Εξαίρεση αποτελούν ο ήταυρος (ένας σπάνιος ερωδιός), οι ίβεις Hadada και Abdim, καθώς και ο μαυροπελαργός (που βλέπετε στη φωτογραφία παρακάτω), τα οποία είναι μοναχικά πουλιά.

Φωτογραφία Marek Szczepanek

Στον αντίποδα συναντάμε τον λευκοπελαργό, μία από τις χαρακτηριστικότερες φιγούρες της ελληνικής ορνιθοπανίδας. Οι λευκοπελαργοί είναι αγελαία πτηνά, σχηματίζοντας σμήνη ακόμη και χιλιάδων ατόμων κατά τις μεταναστεύσεις και στις περιοχές διαχείμασης στην Αφρική.

Φωτογραφία Frank Vassen
Συνηθισμένη είναι η δημιουργία μικτών αποικιών. Έτσι, μπορείς να δεις σε μια αποικία πελαργούς, ίβεις, χουλιαρομύτες, καθώς και είδη ερωδιών και λευκοτσικνιάδων να φωλιάζουν όλα μαζί. Στη φωτογραφία βλέπετε τη χουλιαρομύτα Platalea leucorodia, ένα πολύ σπάνιο πτηνό σε όλη την Ευρώπη και στην Ελλάδα όπου ο πληθυσμός του τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί σημαντικά.

Φωτογραφία http://www.jcfajardophotography.com/

Η χρωματική ποικιλία των πελαγόμορφων είναι απίστευτη! από το κατάλευκο του αργυροτσικνιά μέχρι το φωτεινό κόκκινο  του είδους Eudocimus ruber, μιας κατακκόκινης ίβιδας

Φωτογραφία  Majka Kmecova

και το γυαλιστερό πράσινο της ίβιδας Mesembrinibis cayennensis

Φωτογραφία Dario Sanches 
και το κατάμαυρο του αφρικανικού είδους Egretta ardesiaca, του μαυροτσικνιά. Ο μαυροτσικνιάς έχει μια ενδιαφέρουσα μέθοδο κυνηγιού-φέρνει τις φτερούγες του μπροστά, καλύπτοντας κεφάλι και λαιμό. Από μακριά, μοιάζει με ολοστρόγγυλη μαύρη ομπρέλα πάνω από την επιφάνεια του νερού. Έτσι δημιουργεί ένα σκοτεινό σημείο που προσελκύει τα ψάρια. 

Φωτογραφία Steve Garvie 

Στο ενδιάμεσο θα συναντήσουμε τον ζωγραφιστό πελαργό  (Mycteria leucocephala), ένα πτηνό που ξεχωρίζει, στους υγροτόπους της τροπικής Ασίας, για το ροζ χρώμα στα φτερά του.

Φωτογραφία JJ Harrison

Η χαλκόκοτα (Plegadis falcinellus), άλλη μια ίβιδα, έχει σκούρο καστανοκόκκινο φτέρωμα και κατά την αναπαραγωγική περίοδο αποκτά κυανοπορφυρές μεταλλικές ανταύγειες.

Φωτογραφία  Ludovic Hirlimann

Φωτογραφία Mehmet Karatay

τον Ήταυρο (Botaurus stellaris)-έναν σχετικά σπάνιο ερωδιό, του οποίου ο χρωματισμός του έχει αποχρώσεις του μπεζ, που ποικίλουν από το κιτρινωπό μέχρι το κοκκινωπό, ενώ σε όλο του το σώμα είναι γεμάτος με κηλίδες και ραβδώσεις χρώματος σκούρου καφέ-μαύρου

Φωτογραφία  Birding and Bird Photography Guiding in the UAE

τη ρόδινη χουλιαρομύτα  (Platalea ajaja), που οφείλει το ροζ χρώμα της  σε δύο καροτενοειδείς χρωστικές, την κανθαξανθίνη και την ασταξανθίνη, τις οποίες προσλαμβάνει με τη διατροφή της.

Φωτογραφία  Mwanner
τον Πορφυροτσικνιά (Ardea purpurea), έναν εντυπωσιακό ερωδιό με σκούρο γκρι χρώμα με πυρόξανθες ανταύγειες και κοκκινωπό λαιμό στο χρώμα του χαλκού

Φωτογραφία Birding Doc

την ίβιδα Threskiornis spinicollis, με εντυπωσιακά ιριδίζοντα χρώματα.

Φωτογραφία JJ Harrison

Στα πελαργόμορφα ανήκουν όμορφα, μεγάλα πουλιά μα σημαντική οικολογική αξία και αποτελούν σύμβολα ενός υγιούς πλανήτη. Είναι λυπηρό το γεγονός ότι το 20% των πουλιών αυτών βρίσκονται σε κίνδυνο και σχεδόν όλα έχουν υποστεί μεγάλη μείωση του πληθυσμού τους. Σε κάποια είδη οι πληθυσμοί τους στην άγρια φύση αριθμούν λιγότερα από 100 άτομα, ενώ κάποια άλλα δεν έχουν παρατηρηθεί για σειρά ετών. Η καταστροφή των οικοτόπων τους είναι το σημαντικότερο πρόβλημα.  

Πηγές 1 2 3 4 5 6