Στην Πορτογαλία, περίτεχνα ζωγραφισμένα κεραμικά πλακάκια, σημαντική πτυχή της πορτογαλικής αρχιτεκτονικής, διακοσμούν τοίχους και προσόψεις, οροφές και δάπεδα σπιτιών, εκκλησιών, επαύλεων και ανακτόρων, αλλά μπορεί να τα δει κανείς και σε σχολεία, εστιατόρια και μπαρ, ακόμα και στους σταθμούς του τραίνου ή του μετρό.
Φωτογραφία endless autumn
Φωτογραφία endless autumn
Η τέχνη των αζουλέζου (azulejo), όπως είναι γνωστά, μεταφέρθηκε στην Ισπανία και την Πορτογαλία από τους Μαυριτανούς της Βόρειας Αφρικής κατά το 14ο αιώνα. Τα μαυριτανικά πλακίδια, που χρησιμοποιούνταν στις πόλεις της Πορτογαλίας κατά το 15ο αιώνα, ήταν διακοσμημένα με γεωμετρικά σχέδια ή με μορφές ζώων και φιλοτεχνούνταν από Μαυριτανούς τεχνίτες στη Σεβίλλη. Η ονομασία είναι αραβικής προέλευσης από τη λέξη al – zulayj, που σημαίνει «γυαλισμένη πέτρα».
Φωτογραφία Alessandro Grussu
Φωτογραφία jaime.silva
Η τέχνη αυτή, που ξεκίνησε να διαδίδεται τον 15ο αιώνα κι έφθασε στη μεγαλύτερη ακμή της τον 17ο αιώνα, είχε πέσει σε δυσμένεια στις αρχές του 20ου αιώνα. «Η πολιτιστική ελίτ την περιφρονούσε θεωρώντας ότι ήταν για τους φτωχούς ανθρώπους", λέει ο Nuno Pereira, ο επικεφαλής για το σύστημα του μετρό της Λισαβόνας.
Φωτογραφία User:Lusitana
Φωτογραφία endless autumn
Φωτογραφία Peter Glyn
Η αναβίωση της τέχνης των αζουλέζου ξεκίνησε την δεκαετία του 1950, όταν οι σχεδιαστές του πρώτου σταθμού του μετρό της Λισαβόνας ήθελαν έναν οικονομικό κι εύκολο τρόπο, ώστε οι υπόγειοι χώροι να μην ξεχωρίζουν από τον έξω κόσμο. Δύο από τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα είναι οι σταθμοί Parque και Restauradores, που καλύπτονται με πλακίδια με γεωμετρικά σχέδια. Σήμερα, στην Πορτογαλία τα azulejos υπάρχουν παντού. Συχνά απεικονίζουν στιγμές από την ιστορία της χώρας, αναδεικνύουν τα πιο όμορφα αξιοθέατά της ή απλά χρησιμεύουν ως πινακίδες σε δρόμους και σε σπίτια.
Φωτογραφία Pedro Nuno Caetano
Φωτογραφία * starrynight1
Φωτογραφία CorreiaPM
Φωτογραφία Juntas
Στη Λισαβόνα λειτουργεί το Εθνικό Μουσείο Αζουλέζου, όπου καταγράφεται η ιστορία της τέχνης των αζουλέζου με εκθέματα κατά χρονολογική σειρά από τα μαυριτανικά πλακίδια μέχρι αυτά του 20ου αιώνα. "Πολλές χώρες έχουν τέχνη πλακιδίων, τα οποία χρησιμοποιούν ως διακοσμητικά, όπως το μωσαϊκό, λέει η διευθύντρια του μουσείου. Στην Πορτογαλία όμως αποτελούν μέρος του κτιρίου. Χρησιμοποιούνται ως δομικό υλικό, καθώς και ως διακοσμητικό."
Φωτογραφία alémdoquesevê
Φωτογραφία * starrynight1
Φωτογραφία jaime.silva
Φωτογραφία Alessandro Grussu
Η τέχνη των αζουλέζου (azulejo), όπως είναι γνωστά, μεταφέρθηκε στην Ισπανία και την Πορτογαλία από τους Μαυριτανούς της Βόρειας Αφρικής κατά το 14ο αιώνα. Τα μαυριτανικά πλακίδια, που χρησιμοποιούνταν στις πόλεις της Πορτογαλίας κατά το 15ο αιώνα, ήταν διακοσμημένα με γεωμετρικά σχέδια ή με μορφές ζώων και φιλοτεχνούνταν από Μαυριτανούς τεχνίτες στη Σεβίλλη. Η ονομασία είναι αραβικής προέλευσης από τη λέξη al – zulayj, που σημαίνει «γυαλισμένη πέτρα».
Η τέχνη αυτή, που ξεκίνησε να διαδίδεται τον 15ο αιώνα κι έφθασε στη μεγαλύτερη ακμή της τον 17ο αιώνα, είχε πέσει σε δυσμένεια στις αρχές του 20ου αιώνα. «Η πολιτιστική ελίτ την περιφρονούσε θεωρώντας ότι ήταν για τους φτωχούς ανθρώπους", λέει ο Nuno Pereira, ο επικεφαλής για το σύστημα του μετρό της Λισαβόνας.
Φωτογραφία User:Lusitana
Η αναβίωση της τέχνης των αζουλέζου ξεκίνησε την δεκαετία του 1950, όταν οι σχεδιαστές του πρώτου σταθμού του μετρό της Λισαβόνας ήθελαν έναν οικονομικό κι εύκολο τρόπο, ώστε οι υπόγειοι χώροι να μην ξεχωρίζουν από τον έξω κόσμο. Δύο από τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα είναι οι σταθμοί Parque και Restauradores, που καλύπτονται με πλακίδια με γεωμετρικά σχέδια. Σήμερα, στην Πορτογαλία τα azulejos υπάρχουν παντού. Συχνά απεικονίζουν στιγμές από την ιστορία της χώρας, αναδεικνύουν τα πιο όμορφα αξιοθέατά της ή απλά χρησιμεύουν ως πινακίδες σε δρόμους και σε σπίτια.
Στη Λισαβόνα λειτουργεί το Εθνικό Μουσείο Αζουλέζου, όπου καταγράφεται η ιστορία της τέχνης των αζουλέζου με εκθέματα κατά χρονολογική σειρά από τα μαυριτανικά πλακίδια μέχρι αυτά του 20ου αιώνα. "Πολλές χώρες έχουν τέχνη πλακιδίων, τα οποία χρησιμοποιούν ως διακοσμητικά, όπως το μωσαϊκό, λέει η διευθύντρια του μουσείου. Στην Πορτογαλία όμως αποτελούν μέρος του κτιρίου. Χρησιμοποιούνται ως δομικό υλικό, καθώς και ως διακοσμητικό."
