Όμορφος κόσμος, μαγικός: Νάρκισσος-ένα σύμβολο αναγέννησης και ελπίδας

Δευτέρα 9 Απριλίου 2012

Νάρκισσος-ένα σύμβολο αναγέννησης και ελπίδας

Ο Νάρκισσος αποτελεί ιδιαίτερο γένος φυτών της οικογένειας των Αμαρυλλιδοειδών που περιλαμβάνει περίπου 40 είδη. Είναι φυτά ποώδη, πολυετή και βολβόριζα που απαντώνται στην Ευρώπη, Β. Αφρική και ΒΔ. Ασία. Η κοινή αγγλική του ονομασία είναι Daffodil.

Φωτογραφία Midimacman

Καλλιεργούνται ως καλλωπιστικά για τα ωραία και εύοσμα άνθη τους καθώς και για το παραγόμενο εξ αυτών έλαιο που χρησιμοποιείται ευρύτατα στην αρωματοποιΐα. Πολλαπλασιάζονται με βολβούς που φυτεύονται νωρίς το Φθινόπωρο.

Φωτογραφία Cillas

Υπάρχουν δύο εκδοχές για την προέλευση του ονόματος. Σύμφωνα με την πρώτη το όνομα προέρχεται από τον ωραίο νέο της ελληνικής μυθολογίας Νάρκισσο, ο οποίος, σε μια από τις παραλλαγές του μύθου, κοιτούσε το είδωλό του στα νερά μιας πηγής, αυτοθαυμαζόμενος, μέχρι που υπέστη μαρασμό και πέθανε. Εκεί φύτρωσε το ομώνυμο άνθος. Η άλλη εκδοχή λέει ότι το φυτό πήρε το όνομά του από τις ναρκωτικές ιδιότητές του.

Φωτογραφία Juni from Kyoto

Στην Ελλάδα είναι γνωστά 6 είδη εκ των οποίων τα πλέον αξιόλογα είναι: ο Νάρκισσος ο κυπελλοφόρος, γνωστότερο με τα ονόματα ζαμπάκι, τσαμπάκι, μανουσάκι ή βούτσινο που απαντάται σε πολλές ποικιλίες. Είναι ο κατ΄ εξοχήν Νάρκισσος των αρχαίων Ελλήνων από το οποίο και κατασκεύαζαν το «ναρκίσσινο μύρο». Αυτό το είδος φθάνει ύψος τα 40 εκατοστά ο δε ανθοφόρος κλώνος του φέρει δέσμη 8-10 άνθη λευκά με το ανώτερο σημείο της στεφάνης κιτρινωπό. Ο Νάρκισσος ο ποιητικός (Narcisus poeticus) που φθάνει και αυτός σε ύψος τα 40 εκατοστά αλλά φέρει μόνο ένα άνθος λευκό με το άκρο της στεφάνης κόκκινο ή πορφυρό.

Φωτογραφία Jean-Jacques MILAN

Ο Νάρκισσος ο όψιμος (Narcissus serotinus). Αυτός φθάνει σε ύψος μόλις 25 εκατοστά περίπου και φέρει μικρά και λευκά άνθη. Από τα εξωτικά είδη του φυτού αυτού τα πλέον αξιόλογα είναι: ο Νάρκισσος ο εύοσμος (Narcissus odoratus) που φέρει μικρά κατά δέσμες άνθη, κίτρινου χρώματος. ο Νάρκισσος ο πολυανθής (Narcissus polyanthus) με μικρά λευκά άνθη και ο Νάρκισσος ο βουρλοειδής με πολύ ευώδη άνθη.

Φωτογραφία Ghislain118

Στην έρευνα της σύγχρονης φαρμακευτικής, στην αναζήτηση των συστατικών του "ναρκίσσινου μύρου" που παρασκεύαζαν οι αρχαίοι Έλληνες διαπιστώθηκε ότι οι βολβοί του Νάρκισσου είναι τοξικοί. Το δε άρωμα του άνθους του σε κλειστό χώρο όταν είναι πολλά μαζί επιφέρουν χαύνωση (νάρκωση), έτσι επαληθεύεται πως το αρχαίο εκείνο μύρο πρέπει να ήταν φαρμακευτικό.

Φωτογραφία Schlurcher

Πρόσφατα όμως ανακαλύφθηκε ότι ο Νάρκισσος περιέχει γαλανθαμίνη χαρακτηριστική ουσία που θεραπεύει την άνοια. Στη Σκωτία σήμερα συνεχίζονται οι έρευνες αν αυτή η ουσία μπορεί να παραχθεί σε ποσότητα για τη θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ. Και μάλλον τα αποτελέσματα πρέπει να είναι θετικά αφού ήδη κάποιο είδος του φυτού αυτού (μάλλον του βουρλοειδή) φέρει ήδη επίσημο όνομα Narcissus "Alois Alzheimer".

Φωτογραφία Cillas

Στην ελληνική μυθολογία ο νάρκισσος είναι σύμβολο του εγωισμού, της ματαιοδοξίας και της αλαζονείας. Στη Δύση, ο νάρκισσος αποτελεί σύμβολο της ματαιοδοξίας. Αντίθετα στην Ανατολή συμβολίζει τον πλούτο και την καλή τύχη. Είναι το εθνικό λουλούδι των Κούρδων στον πολιτισμό των οποίων συμβολίζει το νέο έτος. Είναι επίσης εθνικό λουλούδι για την Ουαλία.

Φωτογραφία Meneerke bloem

Ένας θρύλος από την αρχαία Κίνα μιλάει για έναν φτωχό αλλά καλό άνθρωπο, ο οποίος πλούτισε από το λουλούδι αυτό. Επειδή ο νάρκισσος ανθίζει με την αρχή της άνοιξης αποτελεί σύμβολο της Κινέζικης Πρωτοχρονιάς. Εάν το λουλούδι ανθίσει την πρωτοχρονιά θεωρείται ότι θα φέρει επιπλέον πλούτο και καλή τύχη, για όλη τη χρονιά.

Φωτογραφία BerndH

Στην κλασσική Περσική λογοτεχνία, ο νάρκισσος αποτελεί σύμβολο για τα όμορφα μάτια και μαζί με άλλα λουλούδια, όπως το τριαντάφυλλο για τα μάγουλα και οι βιολέτες για τα λαμπερά σκούρα μαλλιά, συμβολίζουν το όμορφο πρόσωπο που μοιάζει με ανοιξιάτικο κήπο. Διάφορες φιλανθρωπικές οργανώσεις για την καταπολέμηση του καρκίνου χρησιμοποιούν τον νάρκισσο ως σύμβολο της αναγέννησης και της ελπίδας.

Απ' όλους τους συμβολισμούς του νάρκισσου θα κρατήσω τον τελευταίο: σύμβολο αναγέννησης και ελπίδας.