Ο Κρόκος και η ιστορία του

Ο κρόκος είναι ένα φυτό πολύ γνωστό σε όλους μας. Όλοι σχεδόν γνωρίζουμε ότι στο ομώνυμο χωριό της Κοζάνης καλλιεργείται συστηματικά το φυτό αυτό, καθώς και ότι το μεγαλύτερο μέρος της παραγόμενης ποσότητας εξάγεται. Είναι γνωστός και με το όνομα ζαφορά ή σαφράν. Από αυτό παράγεται το πιο ακριβό μπαχαρικό στον κόσμο. Το σαφράν προέρχεται από τον ύπερο του άνθους (είδος crocus sativus).

Crocus longiflorus

Φωτογραφία Ramin Nakisa

Crocus banaticus

Φωτογραφία  Philippe.pechoux

Χρησιμοποιείται σε όλο τον κόσμο στην ζαχαροπλαστική, στην αρτοποιία και ως μέρος διάφορων διάσημων πιάτων. Επίσης είναι γνωστός για τις φαρμακευτικές ιδιότητές του. Τον χρησιμοποιούν για να περάσει ο πονοκέφαλος, για την τόνωση της κυκλοφορίας του αίματος, αλλά και για την βελτίωση της εγκεφαλικής λειτουργίας και κυρίως της μνήμης.

Crocus tommasinianus

Φωτογραφία  Matryx

Crocus crysanthus

Φωτογραφία  A.Barra

Υπάρχουν 80 είδη του φυτού αυτού, εκ των οποίων τα 30 καλλιεργούνται, σε πολλές περιοχές του πλανήτη: κεντρική και νότια Ευρώπη, βόρεια Αφρική, Μέση Ανατολή, κεντρική Ασία και στη δυτική Κίνα. Το χρώμα τους ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό, αν και τα περισσότερα έχουν χρώμα λιλά, μοβ, κίτρινο και λευκό.

Crocus vernus

Φωτογραφία  Cookie

Crocus crysanthus - Blue pearl

Φωτογραφία  Mennerke bloem

Ας γνωρίσουμε κάποια πράγματα για την ιστορία του κρόκου, που ίσως δεν είναι τόσο γνωστά. 

Η ιστορία του ξεκινά από την Ανατολή. Στην αρχαία Αίγυπτο η βασίλισσα Κλεοπάτρα το χρησιμοποιούσε ως αρωματικό και άλλοι Φαραώ ως αρωματική και σαγηνευτική ουσία. Μικρά τενεκεδάκια με σαφράν βρέθηκαν σε αιγυπτιακές μούμιες. Διαδεδομένη ήταν η χρήση του σε ναούς και ιερά ως αρωματική ουσία.

Crocus sieberi

Φωτογραφία  Meneerke bloem

Crocus flavus

Φωτογραφία  Algirdas

Ο Κρόκος, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ήταν φίλος του θεού Ερμή, ο οποίος τον σκότωσε κατά λάθος την ώρα που αγωνίζονταν στη δισκοβολία. Στο σημείο που έπεσε ο Κρόκος φύτρωσε ένα λουλούδι. Τρεις σταγόνες από το αίμα του άτυχου νέου έπεσαν στο κέντρο του φυτού και του έδωσαν τα στίγματα που έχει. Από τότε το φυτό αυτό ονομάστηκε κρόκος.

Crocus sativus ή κρόκος ο ήμερος.

Φωτογραφία  Saravask

Crocus ancyrensis

Φωτογραφία  Meneerke bloem

Αναφορές του φυτού υπάρχουν από τον Όμηρο, τον Πλίνιο και τον Ιπποκράτη.

Η χρήση του κρόκου απαντάται και στην Μινωική και Κλασσική Ελλάδα, όπου χρησιμοποιούνταν ως αρωματική και χρωστική ουσία. Τοιχογραφίες που παρουσιάζουν λουλούδια κρόκου έχουν βρεθεί στα Μινωικά ανάκτορα. Ήταν το ιερό φυτό του βασιλιά Μίνωα. Ήταν πολύ τιμητικό για κάποιον να φοράει ένδυμα βαμμένο με βαφή κρόκου. 

Crocus cartwrightanus

Φωτογραφία  Meneerke bloem

Crocus ligusticus

Φωτογραφία  Ettore Ballochi

 Οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν τις θεραπευτικές ιδιότητες του κρόκου και τον χρησιμοποιούσαν για να καταπολεμήσουν την αϋπνία και τα δυσάρεστα αποτελέσματα του μεθυσιού από κρασί. Επίσης χρησιμοποιούνταν ως άρωμα στο λουτρό και ως αφροδισιακό.

Οι Άραβες το χρησιμοποιούσαν ως αναισθητικό και ήταν αυτοί που το εισήγαγαν στην Ισπανία το δέκατο αιώνα.

Crocus etruscus

Φωτογραφία  Mennerke bloem

Φωτογραφία  Martin Zahnd

Πηγές 1  2  3  4