Η Μπουρκίνα Φάσο είναι μια χώρα της Δυτικής Αφρικής. Περιβάλλεται από έξι χώρες: το Μάλι στο βορρά, το Νίγηρα στα ανατολικά, το Μπενίν στα νοτιοανατολικά, το Τόγκο και τη Γκάνα στα νότια και την Ακτή Ελεφαντοστού στα νοτιοδυτικά. Δεν έχει καθόλου πρόσβαση στη θάλασσα.
 |
| Τοπίο στην Μπουρκίνα Φάσο |
Το όνομά της σημαίνει "χώρα των εντίμων ανθρώπων". Είναι μία από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου. Η γεωργία απασχολεί το 80% περίπου του εργατικού δυναμικού, ενώ η ανεργία έχει οδηγήσει σε μεγάλα μεταναστευτικά κύματα προς άλλες χώρες.
Σ΄αυτή τη φτωχή χώρα ζει ένας αγρότης, ο Yacouba Sawadogo. Ο άνθρωπος αυτός κατάφερε, χρησιμοποιώντας παραδοσιακές τεχνικές καλλιέργειας, να αναγεννήσει το έδαφος, που είχε πληγεί από την ερημοποίηση και την ξηρασία.
Το βόρειο τμήμα της Μπουρκίνα Φάσο, είναι μια ημι-άγονη περιοχή μεταξύ της ερήμου Σαχάρας στα βόρεια και της τροπικής σαβάνας, στα νότια. Η περιοχή πλήττεται από την ξηρασία, περιοδικά. Η πιο πρόσφατη σημαντική ξηρασία συνέβη κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, με αποτέλεσμα έναν λιμό που σκότωσε πολλούς ανθρώπους. Μία από τις επιπτώσεις της ξηρασίας ήταν διαδεδομένη ερημοποίηση. Σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες, όπως η υπερβόσκηση, η κακή διαχείριση της γης και ο υπερπληθυσμός, η ξηρασία οδήγησε σε μια σημαντική αύξηση της άγονης γης. Ακαλλιέργητο, το έδαφος παρουσίασε αυξημένη διάβρωση και συμπίεση.
 |
| Παραδοσιακά σπίτια σε χωριό της Μπουρκίνα Φάσο |
Μαζί με τον Mathieu Ouedraogo, άλλον ένα καινοτόμο αγρότη της περιοχής, ο Yacouba Sawadogo άρχισε να πειραματίζεται με τεχνικές για την αποκατάσταση των κατεστραμμένων εδαφών, από το 1980 περίπου. Η κυρίως τεχνική που χρησιμοποίησε ονομάζεται zai, μια παραδοσιακή τεχνική, που η χρήση της είχε περιοριστεί. Τι έκανε;; Άνοιγε λάκκους στο έδαφος. Η καινοτομία του ήταν, ότι τους γέμιζε με κοπριά και άλλα βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα, προκειμένου να δημιουργήσει μια πηγή θρεπτικών συστατικών για τη ζωή των φυτών. Η κοπριά προσελκύει τερμίτες, των οποίων οι σήραγγες συμβάλουν στο να σπάσει το χώμα περαιτέρω.
Φωτογραφία World Resources
Μια άλλη τεχνική που χρησιμοποίησε ονομάζεται Cordons pierreux. Έφτιαχνε λεπτές ζώνες με πέτρες, ώστε να σχηματίζει μια λεκάνη στο έδαφος, όπου το νερό της βροχής θα μπορούσε να συγκρατηθεί για περισσότερο διάστημα, με τη βοήθεια της λάσπης. Το νερό διαπότιζε καλύτερα τη γη και η συσσωρευμένη λάσπη παρείχε γόνιμο έδαφος για να αναπτυχθούν οι σπόροι. Τα φυτά επιβράδυναν τη ροή του νερού, ακόμα περισσότερο, οι ρίζες τους έσπαγαν το συμπιεσμένο χώμα κι έτσι ακόμα περισσότερο νερό εμπότιζε το έδαφος.
 |
| Ο Yacouba Sawadogo επί το έργον |
Μια άλλη τεχνική που χρησιμοποίησε ονομάζεται Cordons pierreux. Έφτιαχνε λεπτές ζώνες με πέτρες, ώστε να σχηματίζει μια λεκάνη στο έδαφος, όπου το νερό της βροχής θα μπορούσε να συγκρατηθεί για περισσότερο διάστημα, με τη βοήθεια της λάσπης. Το νερό διαπότιζε καλύτερα τη γη και η συσσωρευμένη λάσπη παρείχε γόνιμο έδαφος για να αναπτυχθούν οι σπόροι. Τα φυτά επιβράδυναν τη ροή του νερού, ακόμα περισσότερο, οι ρίζες τους έσπαγαν το συμπιεσμένο χώμα κι έτσι ακόμα περισσότερο νερό εμπότιζε το έδαφος.
 |
| Τοπίο στην Μπουρκίνα Φάσο |
Σε χρονικό διάστημα είκοσι χρόνων, ο Yacouba Sawadogo κατάφερε να δημιουργήσει μια δασώδη περιοχή, με έκταση περίπου πενήντα στρέμματα. Για τη προώθηση αυτών των τεχνικών και ιδιαίτερα της μεθόδου zai, οργάνωσε και καθιέρωσε τις "Μέρες αγοράς", στο αγρόκτημά του. Οι νέες τεχνικές, απλές και ανέξοδες, διαδόθηκαν ευρέως. Κάτοικοι περίπου 100 χωριών έρχονται κάθε χρόνο, ανταλλάσσουν σπόρους και μαθαίνουν ο ένας από τον άλλο.
Ο Chris Reij, γεωγράφος στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, έχοντας συνεργαστεί με τους συναδέλφους του Σαχέλ για περισσότερα από 30 χρόνια, πιστεύει ότι οι αγρότες νίκησαν την έρημο. Λέει: "Είναι μία από τις μεγαλύτερες οικολογικές επιτυχίες της Αφρικής, ένα πρότυπο για τον υπόλοιπο κόσμο".
Φωτογραφία CIFOR
Πηγή φωτογραφίας
Ο Chris Reij, γεωγράφος στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, έχοντας συνεργαστεί με τους συναδέλφους του Σαχέλ για περισσότερα από 30 χρόνια, πιστεύει ότι οι αγρότες νίκησαν την έρημο. Λέει: "Είναι μία από τις μεγαλύτερες οικολογικές επιτυχίες της Αφρικής, ένα πρότυπο για τον υπόλοιπο κόσμο".
 |
| Τοπίο στην Μπουρκίνα Φάσο |
Σήμερα ο Yacouba Sawadogo προσπαθεί να βρει αρκετά χρήματα για να αγοράσει το δάσος στο οποίο έχει επενδύσει τη ζωή του, αφού η γη στη χώρα του είναι ιδιοκτησία γαιοκτημόνων. Οι μικροκαλλιεργητές απλώς την μισθώνουν και η μίσθωση μπορεί να λήξει στο τέλος της κάθε περιόδου. Η γη έχει γίνει πολύτιμη και το ποσό που χρειάζεται ο Yacouba είναι εξωφρενικά υψηλό: περίπου $ 20.000.
Παρακολούθησε τους αξιωματούχους της χώρας του να τεμαχίζουν τη γη, την οποία αγωνίστηκε να αναγεννήσει, παραχωρώντας σε αυτόν και τα 31 παιδιά του το 10%. Τους είδε να σφυροκοπούν το πάτωμα στο υπνοδωμάτιό του και να βάζουν γραμμή που τέμνει και χωρίζει στα δύο τον τάφο του πατέρα του. Εν τω μεταξύ, ο ίδιος φροντίζει τα δέντρα του. "Έχω αρκετό θάρρος για να ελπίζω», λέει. Ο Yacouba Sawadogo, ο άνθρωπος- απόδειξη ότι ακόμα κι ένα μόνο άτομο μπορεί να έχει μια εξαιρετικά θετική επίδραση στο περιβάλλον του, έγινε το θέμα ενός ντοκιμαντέρ με τίτλο "Ο άνθρωπος που σταμάτησε την έρημο", από τον σκηνοθέτη Mark Dodd.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου