Ένα από τα πιο γνωστά και αγαπημένα πουλιά είναι το αηδόνι ή αλλιώς μπιρμπίλι (Luscinia megarhynchos). Δεν έχει εντυπωσιακό, πολύχρωμο φτέρωμα, αλλά το μελωδικό του κελάηδημα είναι αυτό που του έχει χαρίσει τη φήμη του και το έχει κάνει ιδιαίτερα αγαπητό.
Φωτογραφία Augustín Povedano
Το αηδόνι είναι ένα μικρόσωμο πουλί με μήκος που φτάνει τα 15-16,5 εκατοστά. Το άνοιγμα των φτερών του φτάνει τα 25 εκατοστά. Η πάνω επιφάνεια του σώματός του έχει ζωηρό καστανό χρώμα, η κάτω επιφάνεια υπόλευκο και η ουρά του είναι καστανέρυθρη. Έχει μεγάλα μαύρα μάτια, τα οποία περιβάλλονται από αχνό λευκό δαχτυλίδι. Τα χρώματά του είναι τέτοια ώστε να μην ξεχωρίζει εύκολα από τους εχθρούς του. Είναι ένα πουλί που σπάνια το βλέπει το ανθρώπινο μάτι.
.jpg/654px-Rossinyol_03_(Luscinia_megarhynchos).jpg)
Φωτογραφία insecta62
Πρόκειται για ένα μεταναστευτικό, εντομοφάγο είδος, το οποίο ζει στις εύκρατες περιοχές της Ευρώπης και της Ασίας, απ' όπου αποδημεί τον Αύγουστο προς τη βόρεια Αφρική και τη νοτιοδυτική Ασία. Ζει κατά κανόνα μέσα σε θάμνους και σε πυκνά και υγρά δάση, κρυμμένο σε κλαδιά και φυλλώματα. Τρέφεται με έντομα και νύμφες εντόμων, σκουλήκια, μικρές αράχνες και ρώγες.
Φωτογραφία Vogelartinfo
Η εποχή της αναπαραγωγής ποικίλλει ανάλογα με την περιοχή, αλλά εμφανίζεται από τα τέλη Απριλίου μέχρι τα μέσα Ιουλίου σε όλη την Ευρώπη. Το αηδόνι φτιάχνει τη φωλιά του κοντά στο έδαφος, πολύ καλά καμουφλαρισμένη ανάμεσα σε ξερά φύλλα και χορτάρι. Το θηλυκό γεννά 4-5 αυγά με καστανό-λαδί κέλυφος, που επωάζονται για 13-14 μέρες. Τα μικρά αναπτύσσονται πού γρήγορα και είναι έτοιμα για τη φθινοπωρινή μετανάστευση.
.jpg/663px-Nachtigall_(Luscinia_megarhynchos).jpg)
Φωτογραφία J. Dietrich
Η διάρκεια ζωής του αηδονιού κυμαίνεται από 1-5 χρόνια. Έχει καταγραφεί αηδόνι, το οποίο έζησε 8 χρόνια και 4 μήνες. Αν και λίγα είναι γνωστά για το τι συνήθως περιορίζει τη διάρκεια ζωής του αηδονιού, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η θήρευση και η μείωση των ενδιαιτημάτων συμβάλλουν στη σχετικά μικρή διάρκεια ζωής. Δεν έχει υπάρξει καμία καταγραφή για τη διάρκεια ζωής ενός αηδονιού σε αιχμαλωσία.
Φωτογραφία Philippe_Boissel
Η εποχή της αναπαραγωγής ποικίλλει ανάλογα με την περιοχή, αλλά εμφανίζεται από τα τέλη Απριλίου μέχρι τα μέσα Ιουλίου σε όλη την Ευρώπη. Το αηδόνι φτιάχνει τη φωλιά του κοντά στο έδαφος, πολύ καλά καμουφλαρισμένη ανάμεσα σε ξερά φύλλα και χορτάρι. Το θηλυκό γεννά 4-5 αυγά με καστανό-λαδί κέλυφος, που επωάζονται για 13-14 μέρες. Τα μικρά αναπτύσσονται πού γρήγορα και είναι έτοιμα για τη φθινοπωρινή μετανάστευση.
Η διάρκεια ζωής του αηδονιού κυμαίνεται από 1-5 χρόνια. Έχει καταγραφεί αηδόνι, το οποίο έζησε 8 χρόνια και 4 μήνες. Αν και λίγα είναι γνωστά για το τι συνήθως περιορίζει τη διάρκεια ζωής του αηδονιού, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η θήρευση και η μείωση των ενδιαιτημάτων συμβάλλουν στη σχετικά μικρή διάρκεια ζωής. Δεν έχει υπάρξει καμία καταγραφή για τη διάρκεια ζωής ενός αηδονιού σε αιχμαλωσία.
Το κελάηδημα του αηδονιού είναι η φωνή της φύσης. Ακούγεται κυρίως την εποχή του ζευγαρώματος και πιο πολύ τις νυχτερινές ώρες. Το τραγούδισμά του είναι δυνατό με μια εντυπωσιακή σειρά από σφυρίγματα, τρίλιες και γουργουρίσματα. Οι όμορφες μελωδικές νότες και φράσεις κάνουν το τραγούδι του αξιοσημείωτο.
Φωτογραφία Noel Reynolds
Τα αρσενικά που δεν έχουν ζευγαρώσει τραγουδούν τακτικά τη νύχτα, προκειμένου να προσελκύσουν σύντροφο. Μπορούν να τραγουδούν σχεδόν τη μισή νύχτα. Μάλιστα, αυτό επηρεάζει και το σώμα τους, αφού χάνουν βάρος. Έχει αναφερθεί, ότι το ρεπερτόριό τους είναι κατά 53% πλουσιότερο από αυτό νεαρότερων αρσενικών. Αποτελείται δε, από 180-260 παραλλαγές τραγουδιού. Μετά το ζευγάρωμα, αλλάζουν τον τύπο του τραγουδιού τους. Μειώνουν τα σφυρίγματα, που χρησιμοποιούνται για να προσελκύσουν τα θηλυκά και σταματούν τα νυχτερινά τραγούδια μέχρι το θηλυκό να γεννήσει τα αυγά.
Το τραγούδισμα κατά το ξημέρωμα, λίγο πριν την ανατολή του ήλιου, είναι σημαντικό για την υπεράσπιση της περιοχής τους. Τα αηδόνια που βρίσκονται κοντά σε αστικές περιοχές τραγουδούν ακόμα πιο δυνατά, για να ξεπεράσουν το θόρυβο του περιβάλλοντος.
Φωτογραφία John (Gio)
Το τραγούδισμα κατά το ξημέρωμα, λίγο πριν την ανατολή του ήλιου, είναι σημαντικό για την υπεράσπιση της περιοχής τους. Τα αηδόνια που βρίσκονται κοντά σε αστικές περιοχές τραγουδούν ακόμα πιο δυνατά, για να ξεπεράσουν το θόρυβο του περιβάλλοντος.
Το αηδόνι έχει κερδίσει τη δική του θέση στη λαογραφία και στις παραδόσεις πολλών χωρών. Αποτελεί σύμβολο για τους ποιητές σε διάφορες εποχές. Το τραγούδι του θεωρείται μορφή ποίησης και συγκρίνεται με διάσημα μουσικά κομμάτια.
Στην ελληνική μυθολογία, η Πρόκνη σύζυγος του Τηρέα, βασιλιά της Θράκης, μεταμορφώθηκε σε αηδόνι, για να γλυτώσει από την καταδίωξη του Τηρέα, όταν σκότωσε το γιο της για να εκδικηθεί τον σύζυγό της, που την απατούσε με την αδελφή της Φιλομήλα. Το τραγούδι της ήταν όμορφο αλλά λυπημένο λόγω των τύψεων που αισθανόταν. Σύμφωνα με τον μύθο, η Φιλομήλα μεταμορφώθηκε σε χελιδόνι και ο Τηρέας σε τσαλαπετεινό.
Φωτογραφία John (Gio)
Σύμφωνα με άλλο μύθο, η Αηδόνα ήταν κόρη του βασιλιά της Μιλήτου Πανδάρεω και γυναίκα του βασιλιά Ζήθου. Έτρεφε μεγάλο μίσος για τη Νιόβη, που ήταν συννυφάδα της και γυναίκα του Αμφίονα, γιατί είχε πολλά παιδιά, ενώ εκείνη είχε μόνον ένα. Μια μέρα επιχείρησε να σκοτώσει το μεγαλύτερο παιδί της Νιόβης, αλλά κατά λάθος σκότωσε το δικό της μονάκριβο γιο, τον Ίτυλο. Συντετριμμένη από την συμφορά της έκλαιγε συνέχεια απαρηγόρητη. Οι θεοί την λυπήθηκαν και την έκαμαν πουλί που κλαίει και τώρα μελωδικά τον θάνατο του παιδιού της.
Φωτογραφία John (Gio)
Σύμφωνα με άλλο μύθο, η Αηδόνα ήταν κόρη του βασιλιά της Μιλήτου Πανδάρεω και γυναίκα του βασιλιά Ζήθου. Έτρεφε μεγάλο μίσος για τη Νιόβη, που ήταν συννυφάδα της και γυναίκα του Αμφίονα, γιατί είχε πολλά παιδιά, ενώ εκείνη είχε μόνον ένα. Μια μέρα επιχείρησε να σκοτώσει το μεγαλύτερο παιδί της Νιόβης, αλλά κατά λάθος σκότωσε το δικό της μονάκριβο γιο, τον Ίτυλο. Συντετριμμένη από την συμφορά της έκλαιγε συνέχεια απαρηγόρητη. Οι θεοί την λυπήθηκαν και την έκαμαν πουλί που κλαίει και τώρα μελωδικά τον θάνατο του παιδιού της.
Ο Αριστοφάνης στις "Όρνιθες" και ο αρχαίος ποιητής Καλλίμαχος παρουσιάζουν το τραγούδι του αηδονιού ως μορφή ποίησης. Ο Βιργίλιος συγκρίνει το θρήνο του Ορφέα με το τραγούδι του αηδονιού. Στο Ιράν, το αηδόνι είναι εθνικό σύμβολο. Στην Περσική λογοτεχνία χρησιμοποιείται ευρέως, συχνά μεταφορικά, η αγάπη του αηδονιού για ένα τριαντάφυλλο. Το μελωδικό κελάηδησμά του είναι το θέμα του παραμυθιού του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν "Το Αηδόνι"-1843.
Φωτογραφία Oiseaux.net
Ποιήματα, παροιμίες, μύθοι του Αισώπου έχουν θέμα τους το αηδονάκι.
"Έχω εν' αηδόνι στο κλουβί
κι απ' το καημό του λιώνει.
Έχω εν' αηδόνι στο κλουβί
και μοίρεται, τ' αηδόνι",
έγραψε ο ποιητής Ναπολέων Λαπαθιώτης.
Φωτογραφία gynti_46
Στα δημοτικά τραγούδια μας πολλές φορές θα συναντήσουμε το γλυκόλαλο αηδόνι-τραγούδια του έρωτα, της αγάπης, του γάμου, της χαράς, αλλά και στις συμφορές, τους θρήνους κ.τ.λ. Ξεχώρισα μερικά:
"Έχω εν' αηδόνι στο κλουβί
κι απ' το καημό του λιώνει.
Έχω εν' αηδόνι στο κλουβί
και μοίρεται, τ' αηδόνι",
έγραψε ο ποιητής Ναπολέων Λαπαθιώτης.
Στα δημοτικά τραγούδια μας πολλές φορές θα συναντήσουμε το γλυκόλαλο αηδόνι-τραγούδια του έρωτα, της αγάπης, του γάμου, της χαράς, αλλά και στις συμφορές, τους θρήνους κ.τ.λ. Ξεχώρισα μερικά:
«Όλα τα πουλάκια ζυγά-ζυγά
Τα χελιδονάκια ζευγαρωτά.
Το έρημο τ' αηδόνι το μοναχό
περπατεί στους κάμπους με τον αϊτό.
Περπατεί και κλαίει και κελαηδεί»
Φωτογραφία Silhouette2
Mου παράγγειλε τ' αηδόνι
με το πετροχελιδόνι
να του φτιάσω τη φωλιά του
μέσα στα βασιλικά του,
να την πλέξω με την τάξη
γύρω γύρω με μετάξι.
Tου παράγγειλα κι εγώ:
«Tο μετάξι είν' ακριβό».
Mου παράγγειλε κι εκείνο:
«Όσο κάνει εγώ τα δίνω».
Φωτογραφία naturgucker.de
Κρυφά το λένε τα πουλιά,
κρυφά το λέν’ τ’ αηδόνια,
κρυφά το λέει ο γούμενος
από την άγια Λαύρα:
«Παιδιά, για μεταλάβετε,
για ξεμολογηθείτε·
δεν είν’ ο περσινός καιρός
κι ο φετινός χειμώνας.
Μας ήρθε η άνοιξη πικρή,
το καλοκαίρι μαύρο,
γιατί σηκώθη πόλεμος
και πολεμάν τους Τούρκους.
Να διώξουμ’ όλη την Τουρκιά
ή να χαθούμε ούλοι».
Φωτογραφία naturgucker.de
Τα χελιδονάκια ζευγαρωτά.
Το έρημο τ' αηδόνι το μοναχό
περπατεί στους κάμπους με τον αϊτό.
Περπατεί και κλαίει και κελαηδεί»
Mου παράγγειλε τ' αηδόνι
με το πετροχελιδόνι
να του φτιάσω τη φωλιά του
μέσα στα βασιλικά του,
να την πλέξω με την τάξη
γύρω γύρω με μετάξι.
Tου παράγγειλα κι εγώ:
«Tο μετάξι είν' ακριβό».
Mου παράγγειλε κι εκείνο:
«Όσο κάνει εγώ τα δίνω».
Κρυφά το λένε τα πουλιά,
κρυφά το λέν’ τ’ αηδόνια,
κρυφά το λέει ο γούμενος
από την άγια Λαύρα:
«Παιδιά, για μεταλάβετε,
για ξεμολογηθείτε·
δεν είν’ ο περσινός καιρός
κι ο φετινός χειμώνας.
Μας ήρθε η άνοιξη πικρή,
το καλοκαίρι μαύρο,
γιατί σηκώθη πόλεμος
και πολεμάν τους Τούρκους.
Να διώξουμ’ όλη την Τουρκιά
ή να χαθούμε ούλοι».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου